Gedreven door technologie en toenemende transparantie-eisen groeit finance uit tot het dataknooppunt van de organisatie. Hoe werkt dat in de praktijk? Drie CFO's bieden een blik achter de schermen.

Data-voorsprong

De sensationele voorbeelden - Uber en Airbnb die hele branches bedreigen - trekken uiteraard de meeste aandacht, maar de veranderingen zijn niet altijd meteen ingrijpend en zichtbaar. Wat overigens niets afdoet aan de noodzaak de confrontatie ermee te zoeken, vindt Van de Graaf. 'In vele branches heeft men nu nog een data-voorsprong op de klanten, maar over drie tot vijf jaar is daar geen sprake meer van. Denk aan de impact van The Internet of Things in de woning en scanners waarmee je de eigen gezondheid kan bepalen. Als je wacht tot het zover is, is het te laat. Je moet nú de vraag gaan beantwoorden wat die ontwikkeling gaat betekenen voor je onderneming.'

In zijn rol van aanjager in dat proces moet finance uit zijn comfortzone stappen, vindt Van de Graaf. 'Ik zie graag dat finance het aangaan van kort cyclische projecten stimuleert. Eis dan niet een business case vooraf, maar spreek bijvoorbeeld af dat binnen drie maanden duidelijk wordt of er al dan niet een klantbehoefte is aangeboord. Houd daarbij de teams in eerste instantie klein, want dat bevordert de creativiteit.'

Volumedaling

Het is een proces waarmee inrichter Koninklijke Ahrend ervaring heeft. 'De vastgoedcrisis van 2008 halveerde de Europese markt voor inrichten en had daarmee een majeure impact op de omzet van dit bedrijf', zegt CFO Rolf Verspuij. Vervolgens kwamen daar de effecten van trends als digitalisering overheen. 'Flexwerken en thuiswerken zorgden voor een verdere volumedaling. De verkoop van kasten en werkplekken waren de kurk waar het bedrijf op dreef, maar dat tijdperk liep af, zoveel was duidelijk.'

In 2012 ging daarom het roer om. 'Vanzelfsprekend' had finance een leidende rol bij die veranderingsoperatie, vindt Verspuij, die begin 2012 bij Ahrend in dienst trad. 'Uiteindelijk gaat het om het halen van financiële doelstellingen. Van alle onderdelen van het nieuwe businessmodel moet toch bepaald worden of en in welke mate ze bijdragen aan het resultaat.' Bovendien noopte de nieuwe koers tot het aanpassen van informatiesystemen voor meer inzicht in de performance.

'Flexibiliteit en aanpassingsvermogen zijn zeer belangrijk geworden voor onze organisatie', aldus Verspuij, 'want we onderscheiden ons nu door marktgerichtheid. Vroeger was Ahrend min of meer een productiehuis: we ontwikkelden en produceerden een mooi product, om dat in hoge volumes weg te zetten. Nu is luisteren naar de markt het devies. We spelen daar vervolgens op in met nieuwe concepten en allerlei slimme inrichtingsoplossingen. '

Registratiesysteem

Waarbij Ahrend nu juist gebruikmaakt van digitalisering: if you can't beat them, join them. 'Zo maken we het de facility-manager gemakkelijk door meubilair te voorzien van geavanceerde technologieën waarmee registratie van gebruik en het creëren van overzicht tot de mogelijkheden behoort. Beheer, onderhoud en kostenbewaking zijn dan efficiënter uit te voeren.' Daarnaast wordt het interessant innovaties toe te passen waarbij gebruikgemaakt wordt van de mobiele telefoon.

Door al deze veranderingen is Ahrends omzet weer gestegen, zelfs tot boven het niveau van 2007, mede door een aantal overnames vorig jaar. De doorgevoerde veranderingen dragen bovendien zichtbaar positief bij aan de resultaten. 'We zijn er nog niet', zegt Verspuij, 'maar er zijn grote stappen gezet.'

Wisselwerking

Ook bij de HVC Groep, een afval-, energie- en grondstoffenbedrijf, hebben marktverschuivingen geleid tot digitalisering van het product- en dienstenpakket. Zo chipt HVC de afvalbakken. De beschikbaarheid van data is een stuwende factor voor de verbreding van de informatievoorziening door de finance-functie, zo vertelt CFO Ingrid Tigchelaar. 'Waarbij er duidelijk een wisselwerking is tussen vraag en aanbod. De roep om transparantie en de technologische mogelijkheden tot dataverzameling en -analyse versterken elkaar.' HVC Groep is in handen van overheden en in die zin een 'klassiek' nutsbedrijf. 'Dat betekent dus: talrijke stakeholders die steeds meer informatie willen over de prestaties en bedrijfsvoering van de organisatie', vertelt Tigchelaar. 'Transparantie is een maatschappelijke norm geworden.'

Ze werkt momenteel aan de omwenteling om aan die norm te voldoen. 'In de basis is de HVC Groep een volcontinu procestechnologisch bedrijf. We waren al gewend veel gegevens te verzamelen over de bedrijfsvoering, vooral met het oog op de monitoring van de continuïteit en de veiligheid van de bedrijfsprocessen. Echter, die gegevens werden altijd alleen intern gebruikt. Om ze geschikt te maken voor andere stakeholders is een kwaliteitsslag nodig; de buitenwereld stelt nu eenmaal andere kwaliteitseisen aan die informatie. Met alle gevolgen dus voor de ordening, organisatie, verslaggeving en rapportage van die gegevens.'

Betrouwbaarheid

Kenmerkend voor de manier waarop finance zich ontwikkelt, zo zegt Tigchelaar, is dat financiële en niet-financiële informatie steeds meer verweven raken. 'In dit type bedrijf liggen de uitdagingen niet in het proces van de verwerking van financiële gegevens, dat is wel op orde. Wel is het belangrijk dat je die financiële gegevens kunt laten aansluiten op al die andere data die belangrijk zijn voor de bedrijfsvoering. Eén bron van informatie: daarmee verhoog je de betrouwbaarheid ervan enorm.'

Om welke gegevens gaat het dan? Tigchelaar noemt als voorbeeld de hoeveelheid gerecycled afval. 'Met het Rijk zijn daar in de zogeheten VANG-doelstellingen afspraken over gemaakt. Zo moet in 2020 75 procent van het afval gerecycled worden. Deze doelstellingen zijn overgenomen door lagere overheden en die willen verantwoording afleggen aan de burgers. Dat betekent dat wij als inzamelaar en verwerker van afval daar informatie over moeten geven; dat is ook vastgelegd in de dienstverleningsovereenkomsten met onze stakeholders.'

Een ander voorbeeld is de onlangs afgesloten brand- en ongevallenverzekering. 'Waarbij een goede registratie van alle incidenten in het bedrijf van groot belang is. Dat deden we al, maar alleen voor intern gebruik. Laten zien aan externe stakeholders dat we in control zijn, stelt extra eisen aan de verzameling en verwerking van de betreffende data.'

source: www.fd.nl